Μέσα σε 400 σελίδες ξεδιπλώνεται το σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τον «Καλλικράτη», που θα αποτελέσει τις επόμενες μέρες αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης και-όπως όλα δείχνουν-και δημόσιας αντιπαράθεσης.
Μεγάλες μάχες θα δοθούν για τα όρια των νέων δήμων, που δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τους 370, για τις αρμοδιότητες και τους πόρους, αλλά και για τα παρεπόμενα της μεταρρύθμισης σε συμβασιούχους και δημοτικές επιχειρήσεις που θα μειωθούν δραστικά, ενώ θα ακολουθήσουν οι σκληρές μάχες χαρακωμάτων των κομμάτων για τη διεκδίκηση των νέων, ισχυρών, αυτοδιοικητικών θώκων.
Λίγο πριν αρχίσουν και επισήμως-με τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου-τα παραπάνω, ξεκίνησαν, όπως είναι φυσικό, οι «διαρροές».
Σύμφωνα με αυτές, οι αρμοδιότητες θα δοθούν στους νέους δήμους σε... δόσεις. Από την 1η Ιανουαρίου του 2011, θα αναλάβουν αρμοδιότητες όπως είναι αυτές της πολεοδομίας και της πρόνοιας που σήμερα ασκούνται από τις νομαρχίες.
Για άλλες αρμοδιότητες θα υπάρξει πρόβλεψη μεταφοράς μέχρι τον Ιούνιο του 2011, ενώ κάποιες θα μεταφερθούν σε βάθος διετίας. Στις τελευταίες συγκαταλέγονται για παράδειγμα οι υπηρεσίες των Διευθύνσεων Αγροτικής Ανάπτυξης, Αλιείας και Κτηνιατρικής των νομαρχιών.
Στο «καλάθι» των πόρων της Αυτοδιοίκησης έχει συμφωνηθεί πως θα περιληφθούν ο ΦΠΑ, ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, και ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας.
«Αυλαία» θα πέσει από το 2011 για όλους τους συμβασιούχους, που υπηρετούν σε δήμους και νομαρχίες. Η απόφαση είναι πως για κάθε εργαζόμενο που λήγει η σύμβασή του, να μην ανανεώνεται ή να μην υπογραφεί νέα σύμβαση.
Αυτό συνεπάγεται πως 35.000 συμβασιούχοι (μόνο στις δημοτικές επιχειρήσεις υπάρχουν 8.000 συμβασιούχοι) θα βρεθούν το επόμενο διάστημα στο δρόμο.
Μαχαίρι θα μπει με τον «Καλλικράτη» και στις δημοτικές επιχειρήσεις, αλλά και στα νομικά πρόσωπα που διαθέτουν οι δήμοι, με δεδομένο πως έχει ανακοινωθεί από τον κ. Ραγκούση ότι από τα 6.000 που υπάρχουν θα μειωθούν σε 2.000.
Από τις σημερινές 1.800 δημοτικές επιχειρήσεις κάθε νέος δήμος θα κληθεί να περιοριστεί σε μία κοινωφελή, μία ανώνυμη και μία ύδρευσης-αποχέτευσης, ενώ αποφασίστηκε να διατηρηθούν επιχειρήσεις ραδιοφωνίας-τηλεόρασης.
Ταυτόχρονα μεγάλες συγχωνεύσεις θα γίνουν στα νομικά πρόσωπα των δήμων. Δεν θα δικαιολογείται ύπαρξη περισσότερων του ενός νομικών προσώπων για ΚΑΠΗ ή παιδικούς σταθμούς, ένα για παροχή πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και αθλητικών σκοπών, ενώ σημαντική μείωση θα σημάνει και στις σχολικές επιτροπές.
Ιδιαίτερο τοπικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχεδιασμοί του υπουργείου Εσωτερικών για τους ορεινούς δήμους, καθώς φαίνεται ότι, ανεξάρτητα από τον πληθυσμό τους, δεν θα συνενωθούν με άλλους δήμους που απέχουν δεκάδες χιλιόμετρα.
Όσο αφορά τους χρεωμένους δήμους, θα υπάρξει πρόβλεψη ρύθμισης της αποπληρωμής των οφειλών τους. «Οι συνενώσεις δεν θα επιβαρύνουν τους υγιείς οικονομικά δήμους», φέρεται να διαβεβαιώνουν στελέχη του υπουργείου.
Από την άλλη, όσοι τοπικοί άρχοντες περίμεναν «προίκα» από τον «Καλλικράτη» για να βάλουν τάξη στα οικονομικά των δήμων τους θα απογοητευτούν. Όχι μόνον δεν έχει «προίκα», λένε, αλλά, όπως προκύπτει από το σχεδιασμό του υπουργείου Εσωτερικών, με τη θεσμοθέτησή του φέρνει δραστικές περικοπές.
Σε 1,8 δισ. ευρώ ετησίως υπολογίζονται οι οικονομίες κλίμακας στην τοπική και περιφερειακή διοίκηση, χωρίς να συνυπολογίζονται οι περιστολές δαπανών από τις μετατάξεις μόνιμου προσωπικού και τη μείωση των συμβασιούχων. Το μεγαλύτερο μέρος, 1 δισ. ευρώ τουλάχιστον, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς, θα προέλθει από τη συγχώνευση των δήμων και των κοινοτήτων, 311 εκατ. ευρώ από την κατάργηση των νομαρχιών και άλλα 218 εκατ. ευρώ από την αναδιάρθρωση των περιφερειών.
Επιπλέον, αυστηροποιείται ο έλεγχος των οικονομιών των ΟΤΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται η εφημερίδα «Καθημερινή», το νομοσχέδιο εισάγει ένα τριπλό σύστημα ελεγκτικού μηχανισμού των οικονομικών των ΟΤΑ, προσβλέποντας στη διασφάλιση της νομιμότητας και την εγγύηση του δημοσίου συμφέροντος. Πρώτον, προβλέπει τον πλήρη έλεγχο των ΟΤΑ από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεύτερον θεσπίζει ένα νέο σύστημα Εποπτείας και τρίτον υποχρεώνει όλους τους φορείς των ΟΤΑ να αναρτούν κάθε απόφασή τους στο διαδίκτυο.
Μέχρι σήμερα η εμπλοκή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφορούσε μόνο τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών των δήμων με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, καθώς και ορισμένων ΝΠΔΔ, ενώ δεν ασκούσε έλεγχο στα ΝΠΙΔ, τις δημοτικές επιχειρήσεις και τις νομαρχίες.
Με τον «Καλλικράτη» οι δαπάνες όλων των δήμων, ανεξαρτήτως πληθυσμού, των δημοτικών επιχειρήσεων και των περιφερειών θα υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο θα πραγματοποιεί και προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε κάθε σύμβαση (ανεξάρτητα από το ύψος της) την οποία συνάπτουν οι δήμοι και τα όργανά τους.
Στο δεύτερο επίπεδο ελέγχου των ΟΤΑ, ο «Καλλικράτης» θεσμοθετεί τον ελεγκτή νομιμότητας, ο οποίος αναλαμβάνει αυτό το καθήκον που μέχρι σήμερα επιτελούσε ο γ.γ. της Περιφέρειας. Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει την τοποθέτηση ανώτατου υπαλλήλου με πενταετή θητεία, ο οποίος θα έχει τον ρόλο του προϊσταμένου της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ.
Τα εκλογικά «ασυμβίβαστα» του Καλλικράτη
Με το σχέδιο νόμου για τον «Καλλικράτη» θεσπίζονται για πρώτη φορά μια σειρά νέα αυστηρά κωλύματα και ασυμβίβαστα εκλογής.
Έτσι, δεν μπορούν να εκλεγούν σε οποιοδήποτε αξίωμα στους νέους δήμους ή τις περιφέρειες:
-Όποιος έχει διατελέσει κατά το έτος διεξαγωγής των εκλογών γενικός διευθυντής ή διευθυντής δημόσιας υπηρεσίας, ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που βρίσκεται στα όρια του δήμου ή της περιφέρειας στην οποία επιθυμεί να θέσει υποψηφιότητα το προηγούμενο της εκλογής 18μηνο.
-Υπάλληλοι που υπηρετούν σε ιδρύματα τα οποία έχουν συστήσει ή συμμετέχουν οι δήμοι στους οποίους επιθυμούν να εκλεγούν.
-Οι γενικοί διευθυντές, πρόεδροι, μέλη διοικητικών συμβουλίων, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών που έχουν συμβληθεί με τον δήμο ή με την περιφέρεια με συμμετοχή άνω του 5%.
-Υποψήφιοι που έχουν εκπέσει του αξιώματός τους κατόπιν αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, καθώς και όσοι συνδέονται με οποιαδήποτε σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης εκμετάλλευσης έργου ή επιχείρησης με τον δήμο ή την περιφέρεια άνω των 5.000 ευρώ δεν μπορούν επίσης να εκλεγούν.
