Και να λοιπόν που η Διοικητική Μεταρρύθμιση έφθασε προ των πυλών. Για “Καποδίστρια ΙΙ” την περιμέναμε και μας έφθασε ως “Καλλικράτης”. Την περιμέναμε να μας φέρει σμύρνα, χρυσό και λιβάνι, ή έστω την οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων και την μεταφορά ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, αλλά ήρθε με άδεια χέρια. «Δεν υπάρχει σάλιο» για τους Δήμους. Και τότε, τι Μεταρρύθμιση είναι αυτή που απλώς ρυθμίζει το μέγεθος των Δήμων σε μεγαλύτερους; Όλοι καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει κίνδυνος η Αυτοδιοίκηση να μετατραπεί σε σκέτη Διοίκηση για να μην πω Ετεροδιοίκηση. Γιατί ένας αυτοδιοικητικός φορέας πρέπει να πληροί την αρχή της εγγύτητας. Δεν αρκεί μόνο το ότι οι άρχοντές μας θα είναι αιρετοί. Αιρετοί εξάλλου είναι και οι Βουλευτές, αλλά η Βουλή δεν είναι αυτοδιοικητικός φορέας. Αν μάλιστα σκεφθούμε ότι ο Νομός έχει οκτώ βουλευτές και προβλέπεται να έχει τόσους περίπου δημάρχους, καταλαβαίνει εύκολα κανείς ότι οι παθογένειες του κεντρικού πολιτικού μας συστήματος θα μεταφέρονται πιο εύκολα στους Δήμους.
Είναι, λοιπόν, τέτοιο το μέγεθος των Δήμων, που τους ξεκόβει από τις τοπικές κοινωνίες, αφού δεν παίρνονται παράλληλα μέτρα για την στήριξη της τοπικής Δημοκρατίας και της συμμετοχής. Αντίθετα, τα πράγματα χειροτερεύουν σε σχέση με το παρελθόν, αφού, για παράδειγμα, τα χωριά με λιγότερους από 500 κατοίκους δεν θα έχουν καν Τοπικό Συμβούλιο. Δηλαδή όλα σχεδόν τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας.
Σε προηγούμενο άρθρο πρότεινα κάποια μέτρα που θα δυνάμωναν την τοπική Δημοκρατία και θα λειτουργούσαν ως αντίβαρο στο μεγάλωμα του μεγέθους των Δήμων. Θυμίζω ενδεικτικά κάποια από αυτά:
— Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο για τους υποψήφιους δημάρχους, ενώ οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται από την πρώτη Κυριακή με απλή αναλογική.
— Δημιουργία των συνοικιακών συμβουλίων στις πόλεις και διατήρηση των Τοπικών Συμβουλίων στα χωριά και εκλογή των συμβούλων από ενιαίο μη παραταξιακό ψηφοδέλτιο.
— Να υπάρχει δέσμευση το 10% του Τεχνικού Προγράμματος να υλοποιείται σε τοπικά έργα μόνο μετά από αποφάσεις και έγκριση γενικών ετήσιων συνελεύσεων σε συνοικίες και χωριά.
— Να θεσμοθετηθεί η συνέλευση των αντιπροσώπων των Συνοικιακών και Τοπικών Συμβουλίων που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μια φορά το χρόνο και θα εγκρίνει τον προϋπολογισμό και το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου.
Αντί για όλα αυτά, με τον «Καλλικράτη» καταλήγουμε σε ένα Συμβούλιο μερικών δεκάδων ανθρώπων που θα διοικεί έναν τεράστιο Δήμο, και φοβάμαι ότι οι περισσότεροι σύμβουλοι δεν θα προλάβουν ούτε μια βόλτα να κάνουν σε όλη την επικράτεια του Δήμου.
Η αλήθεια είναι πως στο διάστημα μέχρι την ψήφιση του αντίστοιχου νόμου από τη Βουλή πρέπει να το παλέψουμε. Μακάρι με τις προτάσεις μας ο «Καλλικράτης» να πάρει άλλη μορφή και να οδηγήσει σε ενδυνάμωση της Αυτοδιοίκησης και της τοπικής Δημοκρατίας και συμμετοχής. Αλλά μάλλον το τελικό αποτέλεσμα δύσκολα θα απέχει πολύ από την αρχική φιλοσοφία του προσχεδίου. Οπότε, με δεδομένη την φιλοσοφία του «Καλλικράτη», αναδεικνύεται το δίλημμα:
Ένας ή δύο Δήμοι στη Ναυπακτία; Όλη μαζί η επαρχία ή ένας παραλιακός και ένας ορεινός Δήμος;
Και η απάντηση απ’ όλους μας πρέπει να είναι καθαρή.
Κατ’ αρχήν, σίγουρα ο νομοθέτης πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του την θέληση των κατοίκων όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τους συλλογικούς τους φορείς. Χρειάζεται να γίνει ουσιαστική συζήτηση στην τοπική κοινωνία και κανείς μας δεν έχει δικαίωμα να κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του, γιατί η συζήτηση προϋποθέτει τη δημόσια κατάθεση των απόψεων.
Η προσωπική μου άποψη είναι πως αν η Ναυπακτία γίνει ένας Δήμος υπό το νομικό καθεστώς που προδιαγράφεται στο σχέδιο «Καλλικράτης», θα είναι υπερβολικά δύσκολο να αυτοδιοικηθεί. Μακάρι τα πράγματα να ήταν αλλιώς και η σημερινή συζήτηση να γινόταν σε άλλη βάση. Αλλά σήμερα ο Δήμος της Ναυπακτίας θα οδηγήσει σε ετεροβαρή διοίκηση. Αντίθετα, ο παραλιακός και ο ορεινός Δήμος θα είναι πιο λειτουργικοί και περισσότερο κοντά στους δημότες. Όλα τα προβλήματα που αναφέρονται στην αρχή, βέβαια, δεν αίρονται σε αυτή την περίπτωση, αλλά αποκτούν μικρότερο μέγεθος και μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα από όποιον θέλει να τα αντιμετωπίσει.
Με αυτό τον τρόπο ο παραλιακός Δήμος θα αφεθεί στα δικά του ιδιαίτερα προβλήματα και θα απαλλαγεί από τα προβλήματα των ορεινών όγκων. Το πρόβλημα μεταφέρεται στον ορεινό Δήμο, αφού θα είναι πολύ μικρός πληθυσμιακά. Γι’ αυτό και δεν αρκεί να τοποθετηθούμε μόνο υπέρ του ενός ή των δύο Δήμων. Ειδικά στην περίπτωση των δύο Δήμων απαιτείται να παρέμβουμε, ώστε για τέτοιες ειδικές περιπτώσεις ορεινών Δήμων, μεγάλων σε έκταση, μικρών σε πληθυσμό, αλλά με ιδιαιτερότητες και δυνατότητες παραπέρα ανάπτυξης (17 ξενώνες λειτουργούν μόνο στον Δήμο Αποδοτίας), να υπάρξει πρόβλεψη στήριξής τους.
Στο αρχικό κείμενο του «Καλλικράτη» αναφέρεται κάτι νεφελώδες για τους νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους ως ειδικές περιπτώσεις.
«…Η νησιωτικότητα λαμβάνεται υπ’ όψιν, ώστε να προσαρμοστούν στις ανάγκες της όλες οι γενικές ρυθμίσεις που επηρεάζονται από αυτή. Αναλογικά με τον ίδιο τρόπο λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ειδικές ανάγκες των ορεινών Δήμων. Επίσης, το ζήτημα των αρμοδιοτήτων πρέπει να εξειδικευθεί υπό το φως της νησιωτικότητας και των ειδικών συνθηκών που δημιουργεί.
Η λειτουργία των νέων Δήμων βασίζεται στη χρησιμοποίηση πρότυπων οργανισμών ανάλογα με το μέγεθος και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, καθώς και τον νησιωτικό ή ορεινό χαρακτήρα τους…»
Τελειώνοντας, λοιπόν, ας καταλήξουμε:
Με τον «Καλλικράτη» τα πράγματα είναι δύσκολα για την Αυτοδιοίκηση και την τοπική Δημοκρατία. Δεν καταργούνται μόνο κάποιοι Δήμοι, αλλά καταργούνται στοιχεία της Δημοκρατίας. Η αύξηση του μεγέθους των Δήμων εμποδίζει σοβαρά την συμμετοχή των πολιτών. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το καθεστώς που προβλέπει ο «Καλλικράτης», ας κάνουμε το κακό όσο το δυνατόν μικρότερο. Ας επιλέξουμε το μικρότερο μέγεθος, τους δύο Δήμους, και ας προσπαθήσουμε να αυτοδιοικηθούμε κόντρα στις επιλογές της κεντρικής εξουσίας. Ας στηριχτούμε στις (νεφελώδεις) προβλέψεις του «Καλλικράτη» για τους ορεινούς Δήμους και ας προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε με συγκεκριμένα μέτρα την ειδική στήριξη και βοήθεια από τον νόμο που δικαιούται η ορεινή Ναυπακτία. Εξάλλου, το ίδιο το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα προβλέπει οι χίλιοι περίπου σημερινοί Δήμοι να γίνουν 370. Δηλαδή, από κάθε τρεις Δήμους προκύπτει ένας από συνένωση. Έχουμε εμείς κάποιον λόγο να θέλουμε να συνενωθούν έξι Δήμοι στη Ναυπακτία και να φτιάξουν έναν Δήμο, που το μέγεθός του στο σημερινό νομοθετικό πλαίσιο δυσκολεύει την Αυτοδιοίκηση και τη συμμετοχή των πολιτών;
Κώστας Καρακώστας
Επικεφαλής Κίνησης Πολιτών Ναυπάκτου
Υ.Γ. Το χειρότερο απ’ όλα είναι να οδηγηθούμε σε ένα χάρτη συνενώσεων που θα προκύψει από την κοπτο-ραπτική με βάση κομματικά και προσωπικά συμφέροντα. Και, δυστυχώς, αυτό είναι πιθανό. Γι’ αυτό και πολλοί από όσους εμπλέκονται στα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης κρατάνε το στόμα τους κλειστό. Δεν τοποθετούνται δημόσια, αλλά στο παρασκήνιο κινητοποιούν μηχανισμούς και προσπαθούν να επιβάλλουν αυτό που θεωρούν ότι τους συμφέρει κομματικά και προσωπικά. Γι’ αυτό και έχει αξία να μιλήσει η τοπική κοινωνία για όλα αυτά που μας απασχολούν. Ας μην μείνουμε παθητικοί θεατές και τηλεθεατές. Για το δικό μας μέλλον πρόκειται. Ας μην τους αφήσουμε να αποφασίσουν πριν από εμάς για εμάς.
Υ.Γ.2 Και για να επιβεβαιωθούν κάποια από τα παραπάνω την ώρα που γράφονταν οι παραπάνω γραμμές δημοσιεύθηκε η απόφαση του συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ που μεταξύ άλλων τονίζει:
«…Η γεωμορφολογία και η διάρθρωση του οικιστικού ιστού της χώρας μας επιβάλλει να μην επιδιώξουμε να γίνουν όλοι οι ΟΤΑ ίδιοι. Μετά τη μεταρρύθμιση θα υπάρχουν Δήμοι πολεοδομικών συγκροτημάτων, Δήμοι–αστικά κέντρα, Δήμοι–ανοιχτές πόλεις, ορεινοί και απομονωμένοι Δήμοι και Κοινότητες, Δήμοι–μικρά και μεσαία νησιά…»
Είναι, λοιπόν, τέτοιο το μέγεθος των Δήμων, που τους ξεκόβει από τις τοπικές κοινωνίες, αφού δεν παίρνονται παράλληλα μέτρα για την στήριξη της τοπικής Δημοκρατίας και της συμμετοχής. Αντίθετα, τα πράγματα χειροτερεύουν σε σχέση με το παρελθόν, αφού, για παράδειγμα, τα χωριά με λιγότερους από 500 κατοίκους δεν θα έχουν καν Τοπικό Συμβούλιο. Δηλαδή όλα σχεδόν τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας.
Σε προηγούμενο άρθρο πρότεινα κάποια μέτρα που θα δυνάμωναν την τοπική Δημοκρατία και θα λειτουργούσαν ως αντίβαρο στο μεγάλωμα του μεγέθους των Δήμων. Θυμίζω ενδεικτικά κάποια από αυτά:
— Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο για τους υποψήφιους δημάρχους, ενώ οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται από την πρώτη Κυριακή με απλή αναλογική.
— Δημιουργία των συνοικιακών συμβουλίων στις πόλεις και διατήρηση των Τοπικών Συμβουλίων στα χωριά και εκλογή των συμβούλων από ενιαίο μη παραταξιακό ψηφοδέλτιο.
— Να υπάρχει δέσμευση το 10% του Τεχνικού Προγράμματος να υλοποιείται σε τοπικά έργα μόνο μετά από αποφάσεις και έγκριση γενικών ετήσιων συνελεύσεων σε συνοικίες και χωριά.
— Να θεσμοθετηθεί η συνέλευση των αντιπροσώπων των Συνοικιακών και Τοπικών Συμβουλίων που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μια φορά το χρόνο και θα εγκρίνει τον προϋπολογισμό και το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου.
Αντί για όλα αυτά, με τον «Καλλικράτη» καταλήγουμε σε ένα Συμβούλιο μερικών δεκάδων ανθρώπων που θα διοικεί έναν τεράστιο Δήμο, και φοβάμαι ότι οι περισσότεροι σύμβουλοι δεν θα προλάβουν ούτε μια βόλτα να κάνουν σε όλη την επικράτεια του Δήμου.
Η αλήθεια είναι πως στο διάστημα μέχρι την ψήφιση του αντίστοιχου νόμου από τη Βουλή πρέπει να το παλέψουμε. Μακάρι με τις προτάσεις μας ο «Καλλικράτης» να πάρει άλλη μορφή και να οδηγήσει σε ενδυνάμωση της Αυτοδιοίκησης και της τοπικής Δημοκρατίας και συμμετοχής. Αλλά μάλλον το τελικό αποτέλεσμα δύσκολα θα απέχει πολύ από την αρχική φιλοσοφία του προσχεδίου. Οπότε, με δεδομένη την φιλοσοφία του «Καλλικράτη», αναδεικνύεται το δίλημμα:
Ένας ή δύο Δήμοι στη Ναυπακτία; Όλη μαζί η επαρχία ή ένας παραλιακός και ένας ορεινός Δήμος;
Και η απάντηση απ’ όλους μας πρέπει να είναι καθαρή.
Κατ’ αρχήν, σίγουρα ο νομοθέτης πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του την θέληση των κατοίκων όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τους συλλογικούς τους φορείς. Χρειάζεται να γίνει ουσιαστική συζήτηση στην τοπική κοινωνία και κανείς μας δεν έχει δικαίωμα να κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του, γιατί η συζήτηση προϋποθέτει τη δημόσια κατάθεση των απόψεων.
Η προσωπική μου άποψη είναι πως αν η Ναυπακτία γίνει ένας Δήμος υπό το νομικό καθεστώς που προδιαγράφεται στο σχέδιο «Καλλικράτης», θα είναι υπερβολικά δύσκολο να αυτοδιοικηθεί. Μακάρι τα πράγματα να ήταν αλλιώς και η σημερινή συζήτηση να γινόταν σε άλλη βάση. Αλλά σήμερα ο Δήμος της Ναυπακτίας θα οδηγήσει σε ετεροβαρή διοίκηση. Αντίθετα, ο παραλιακός και ο ορεινός Δήμος θα είναι πιο λειτουργικοί και περισσότερο κοντά στους δημότες. Όλα τα προβλήματα που αναφέρονται στην αρχή, βέβαια, δεν αίρονται σε αυτή την περίπτωση, αλλά αποκτούν μικρότερο μέγεθος και μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα από όποιον θέλει να τα αντιμετωπίσει.
Με αυτό τον τρόπο ο παραλιακός Δήμος θα αφεθεί στα δικά του ιδιαίτερα προβλήματα και θα απαλλαγεί από τα προβλήματα των ορεινών όγκων. Το πρόβλημα μεταφέρεται στον ορεινό Δήμο, αφού θα είναι πολύ μικρός πληθυσμιακά. Γι’ αυτό και δεν αρκεί να τοποθετηθούμε μόνο υπέρ του ενός ή των δύο Δήμων. Ειδικά στην περίπτωση των δύο Δήμων απαιτείται να παρέμβουμε, ώστε για τέτοιες ειδικές περιπτώσεις ορεινών Δήμων, μεγάλων σε έκταση, μικρών σε πληθυσμό, αλλά με ιδιαιτερότητες και δυνατότητες παραπέρα ανάπτυξης (17 ξενώνες λειτουργούν μόνο στον Δήμο Αποδοτίας), να υπάρξει πρόβλεψη στήριξής τους.
Στο αρχικό κείμενο του «Καλλικράτη» αναφέρεται κάτι νεφελώδες για τους νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους ως ειδικές περιπτώσεις.
«…Η νησιωτικότητα λαμβάνεται υπ’ όψιν, ώστε να προσαρμοστούν στις ανάγκες της όλες οι γενικές ρυθμίσεις που επηρεάζονται από αυτή. Αναλογικά με τον ίδιο τρόπο λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ειδικές ανάγκες των ορεινών Δήμων. Επίσης, το ζήτημα των αρμοδιοτήτων πρέπει να εξειδικευθεί υπό το φως της νησιωτικότητας και των ειδικών συνθηκών που δημιουργεί.
Η λειτουργία των νέων Δήμων βασίζεται στη χρησιμοποίηση πρότυπων οργανισμών ανάλογα με το μέγεθος και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, καθώς και τον νησιωτικό ή ορεινό χαρακτήρα τους…»
Τελειώνοντας, λοιπόν, ας καταλήξουμε:
Με τον «Καλλικράτη» τα πράγματα είναι δύσκολα για την Αυτοδιοίκηση και την τοπική Δημοκρατία. Δεν καταργούνται μόνο κάποιοι Δήμοι, αλλά καταργούνται στοιχεία της Δημοκρατίας. Η αύξηση του μεγέθους των Δήμων εμποδίζει σοβαρά την συμμετοχή των πολιτών. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το καθεστώς που προβλέπει ο «Καλλικράτης», ας κάνουμε το κακό όσο το δυνατόν μικρότερο. Ας επιλέξουμε το μικρότερο μέγεθος, τους δύο Δήμους, και ας προσπαθήσουμε να αυτοδιοικηθούμε κόντρα στις επιλογές της κεντρικής εξουσίας. Ας στηριχτούμε στις (νεφελώδεις) προβλέψεις του «Καλλικράτη» για τους ορεινούς Δήμους και ας προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε με συγκεκριμένα μέτρα την ειδική στήριξη και βοήθεια από τον νόμο που δικαιούται η ορεινή Ναυπακτία. Εξάλλου, το ίδιο το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα προβλέπει οι χίλιοι περίπου σημερινοί Δήμοι να γίνουν 370. Δηλαδή, από κάθε τρεις Δήμους προκύπτει ένας από συνένωση. Έχουμε εμείς κάποιον λόγο να θέλουμε να συνενωθούν έξι Δήμοι στη Ναυπακτία και να φτιάξουν έναν Δήμο, που το μέγεθός του στο σημερινό νομοθετικό πλαίσιο δυσκολεύει την Αυτοδιοίκηση και τη συμμετοχή των πολιτών;
Κώστας Καρακώστας
Επικεφαλής Κίνησης Πολιτών Ναυπάκτου
Υ.Γ. Το χειρότερο απ’ όλα είναι να οδηγηθούμε σε ένα χάρτη συνενώσεων που θα προκύψει από την κοπτο-ραπτική με βάση κομματικά και προσωπικά συμφέροντα. Και, δυστυχώς, αυτό είναι πιθανό. Γι’ αυτό και πολλοί από όσους εμπλέκονται στα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης κρατάνε το στόμα τους κλειστό. Δεν τοποθετούνται δημόσια, αλλά στο παρασκήνιο κινητοποιούν μηχανισμούς και προσπαθούν να επιβάλλουν αυτό που θεωρούν ότι τους συμφέρει κομματικά και προσωπικά. Γι’ αυτό και έχει αξία να μιλήσει η τοπική κοινωνία για όλα αυτά που μας απασχολούν. Ας μην μείνουμε παθητικοί θεατές και τηλεθεατές. Για το δικό μας μέλλον πρόκειται. Ας μην τους αφήσουμε να αποφασίσουν πριν από εμάς για εμάς.
Υ.Γ.2 Και για να επιβεβαιωθούν κάποια από τα παραπάνω την ώρα που γράφονταν οι παραπάνω γραμμές δημοσιεύθηκε η απόφαση του συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ που μεταξύ άλλων τονίζει:
«…Η γεωμορφολογία και η διάρθρωση του οικιστικού ιστού της χώρας μας επιβάλλει να μην επιδιώξουμε να γίνουν όλοι οι ΟΤΑ ίδιοι. Μετά τη μεταρρύθμιση θα υπάρχουν Δήμοι πολεοδομικών συγκροτημάτων, Δήμοι–αστικά κέντρα, Δήμοι–ανοιχτές πόλεις, ορεινοί και απομονωμένοι Δήμοι και Κοινότητες, Δήμοι–μικρά και μεσαία νησιά…»
25/1/2010 από Nafaktia.com
